the addiction tree
Όταν ακούμε την λέξη εθισμός συνήθως πάει το μυαλό μας σε ουσίες όπως τα ναρκωτικά ή το αλκοόλ;
Γνωρίζετε όμως ότι ο εθισμός μπορεί να παρουσιαστεί και με άλλους τρόπους; Μέχρι πρότινος νομίζαμε ότι υπήρχαν 2 κατηγορίες εθισμού - η πρώτη είχε να κάνει με τις ουσίες και η δεύτερη είχε να κάνει με συγκεκριμένες συμπεριφορές- επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές τις οποίες φαίνεται κάποιος να διατηρεί ακόμα και αν δεν έχει κάποιο ουσιαστικό όφελος πίσω από αυτές...
Παρακάτω σας παρουσιάζω μια πολύ ενδιαφέρουσα παρουσίαση για τον εθισμό και τις πολλές διαφορετικές μορφές που μπορεί να πάρει...
Επιλεκτικά θα αναφέρω κάποιες μορφές εθισμού τις οποίες μπορεί να μην έχετε σκεφτεί ξανά, όπως αυτή της δραστηριότητας για παράδειγμα; είτε αυτή έχει να κάνει με την γυμναστική, με τη εργασία, με τα ψώνια, με τον τζόγο; με την κίνηση γενικότερα. Όταν κάποιος γενικά νιώθει ότι δεν τον χωράει ο τόπος και ότι χρειάζεται διαρκώς να κάνει κάτι...
Mια άλλη μορφή εθισμού είναι αυτή στις εγκληματικές δραστηριότητες, γιατί αυτό που πετυχαίνει ουσιαστικά είναι η ενεργοποίηση του νευρικού μας συστήματος, πετυχαίνεις να γίνεσαι hyper- aroused, και η αγωνία του ότι μπορεί να με πιάσουν, μπορεί να πας στην φυλακή, καταλήγει να δημιουργεί τέτοιο συναίσθημα ευφορίας που να καταλήγει εξαρτητικό. Ο ίδιος μηχανισμός φαίνεται να λειτουργεί και στην περίπτωση της γυμναστικής, γιατί παράγεται ενδορφίνη μετά από πολύ έντονη δραστηριότητα.
Να υπενθυμίσω ότι ο εθισμός παρεμβαίνει στην φυσιολογική λειτουργία του εγκεφάλου, και ειδικότερα στο κομμάτι του εγκεφάλου που έχει να κάνει με την επιβράβευση.
Όταν κάποιος κάνει κάποια δραστηριότητα που του αρέσει, είτε αυτό έχει να κάνει να είναι με φίλους, είτε να πίνει ένα μπουκάλι κρασί ή να κάνει ναρκωτικά, το κομμάτι του εγκεφάλου που σχετίζεται με την επιβράβευση παράγει ντοπαμίνη μαζί με άλλες ορμόνες. Το πρόβλημα είναι ότι ο άνθρωπος συνδέει το ερέθισμα (είτε αυτό έχει να κάνει με κάποια ουσία είτε με κάποια συμπεριφορά) και καταλήγει να πιστεύει ότι αυτό ευθύνεται για την χαρά και την ευφορία που μπορεί να αισθάνεται προσωρινά αγνοώντας τις παράπλευρες συνέπειες...
Μια άλλη μορφή εθισμού έχει να κάνει με τις σκέψεις... ναι με τις σκέψεις! Με τις σκέψεις, καταλήγουμε να έχουμε ψυχαναγκαστική μορφή σκέψεων, σκέψεις τις οποίες έχουμε την τάση να κολλάμε και να σκεφτόμαστε αδιάκοπα, συνήθως αρνητικές σκέψεις σχετικά με εμάς τους ίδιους ή με τους άλλους. Μπορεί επίσης να εκδηλωθεί μέσα από έναν άκαμπτο τρόπο σκέψης, με τελειομανία ή ακόμη και με υποθετικά σενάρια σε σημείο σχεδόν επιστημονικής φαντασίας! Με αυτό τον τρόπο όμως το άτομο αυτό καταφέρνει να αποφεύγει την πραγματικότητα καθώς μένει κολλημένο σε ένα φανταστικό κόσμο...
Τέλος μια άλλη μορφή εθισμού μπορεί να είναι αυτή των συναισθημάτων, αλλά υπάρχει και πάλι εξήγηση γιατί μπορεί να συμβαίνει! Μπορεί κάποιος να εθιστεί στον θυμό, γιατί πάλι μέσα από αυτό το έντονο συναίσθημα αυξάνεται κατακόρυφα η αδρεναλίνη, και έτσι μπορεί να αισθάνεσαι ισχυρός και ικανός να πετύχεις το αδύνατον! Το ίδιο ισχύει και με την οργή, την ντροπή, τον φόβο...
Και φυσικά ο άλλος τεράστιος εθισμός έχει να κάνει με το φαγητό και την ζάχαρη! Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι η διατροφική αξία του φαγητού που προσφέρεται στις φυλακές είναι πολύ χαμηλή (τόσο για να κρατηθεί χαμηλό το κόστος) αλλά γιατί καταναλώνοτας μεγάλες ποσότητες υδατανθράκων και φαγητά με πολλές θερμίδες, μειώνεται η επιθετικότητα, ο θυμός και η αγανάκτηση. Το φαγητό άλλωστε έχει την δυνατότητα να καταστείλει το πόνο για αυτό και το λέμε emotional eating!
Nα θυμάστε ότι ενώ το ζητούμενο μπορεί να είναι η απαλλαγή από τον εκάστοτε εθισμό, εντούτοις αυτό δεν σημαίνει ότι δεν δημιουργείται η αίσθηση της απώλειας, ειδικότερα σε περιπτώσεις που ο εθισμός μπορεί να ήταν πολύ ισχυρός ή να αναπλήρωνε άλλα κενά...
Oπότε θα ήθελα να σας ζητήσω να σκεφτείτε τον εθισμό με την ευρύτερη έννοια και να πάρετε λίγο χρόνο να παρατηρήσετε με ποιές από τις παραπάνω μορφές μπορεί να ταυτιστήκατε?
