νιώθω άσχημα να παραπονιέμαι για την μητέρα μου...
Μου είχε μοιραστεί η πελάτισσα μου πριν πολλά χρόνια την παρακάτω ιστορία...
"μου είπε μια φίλη ότι θα έρθει η μητέρα της απο την Ελλάδα να μείνει μαζί της για όσο καιρό χρειαστεί γιατί τελειώνει η άδεια μητρότητας που έχει και πρέπει να επιστρέψει στην δουλειά της"...
Και η φίλη μου μου τα έλεγε αυτά με μια απόλυτη ευτυχία, με τρομερή ανακούφιση! Μιλούσε για την μητέρα της με τα καλύτερα λόγια και πώς νιώθει ότι η μητέρα της είναι ο φύλακας άγγελος της"!
Και ενώ μου περιέγραφε αυτό το κατ'άλλα απλό περιστατικό, ξεκίνησε να δακρύζει και να σπάει η φωνή της...
Και όταν κατάφερα να την ρωτήσω τί είχε συμβεί μου μοιράστηκε ότι ευχόταν ότι θα μπορούσε και η ίδια να μπορούσε να βασιστεί στην μητέρα της με τον ίδιο τρόπο... Δεν μπορούσε καν να φανταστεί πώς θα ήταν αυτό... Με αυτή την κουβέντα όμως ξεκίνησε να νιώθει παράλληλα μια τεράστια ενοχή, μια ντροπή που έκανε παράπονα για αυτή... Άλλωστε κάνει ότι καλύτερο μπορεί... δεν μπορούσε να εξηγήσει στον εαυτό της για ποιο λόγο μπορεί να ένιωθε ακόμα λυπημένη, διχασμένη, μπερδεμένη...
Από τη μία πλευρά, την είχε μεγάλωσε.
Της είχε δώσει τη ζωή κυριολεκτικά.
Την κράτησε στην αγκαλιά της όταν ήταν μωρό.
Έμεινε ξάγρυπνη τις νύχτες μαζί της όταν ήταν άρρωστη.
Κάθε Αύγουστο στο δημοτικό της αγόραζε καινούργια ρούχα για το σχολείο, βιβλία και καινούργια τσάντα!
Ήξερε οτι η μητέρα της την αγαπά με τον δικό της τρόπο.
Έλα όμως που με αυτές τις αναμνήσεις υπήρχε και το παράπονο... και η ενοχή - "γιατί να είμαι τόσο θυμωμένη όλη την ώρα, τί μπορεί να μου συμβαίνει";
Mήπως αυτές οι αναμνήσεις επιβεβαιώνουν την έλλειψη της συναισθηματικής υποστήριξης ενώ αντίθετα υπογραμμίζουν την πραγματικότητα της επιφανειακής τους σχέσης ως ενήλικες;;;;
Μια σχέση που δεν θα περιλαμβάνει ποτέ το να μπορέσει η δική της μητέρα να έρθει να μείνει μαζί της σε μια δική της ώρα ανάγκης...
Και κάπου εκεί αγωνιζόταν να συμβιβάσει αυτά που ήξερε ότι θα έπρεπε να είναι ευγνώμων και τον πόνο, θυμό και παράπονο που αναγνώριζε ότι ένιωθε για την μαμά της...
Αν ταυτίζεσαι με την παραπάνω ιστορία, αν βρίσκεις και εσύ τον εαυτό σου να αγωνίζεται να συμβιβάσεις τη φροντίδα και την εκτίμηση σου για τη μητέρα σου με τον πόνο και το θυμό που νιώθεις για την έλλειψη της συναισθηματικής υποστήριξης, μπορεί να είναι χρήσιμο να εξετάσεις αυτά τα αισθήματα με την υποστήριξη ενός ειδικού.
Να ξεκαθαρίσω όμως κάτι το οποίο είναι πολύ σημαντικό!
Η θεραπεία δεν έχει να κάνει με το να ρίξεις όλο το φταίξιμο στους γονείς σου!
H ψυχοθεραπεία και οι θεραπευτές τόσο συχνά έχουν ταυτιστεί με την ιδέα ότι το μόνο που κάνουν είναι να ρίξουν όλο το βάρος στους γονείς και να αποδείξουν ότι έκαναν εκείνοι όλα τα λάθη!
"Οι ψυχολόγοι το μόνο που θέλουν να κάνουν είναι να μιλήσουν για τα παιδικά σου χρόνια!».
Δεν νομίζω ότι οι συγκεχυμένες γενικεύσεις όπως αυτή είναι ποτέ χρήσιμες...
Ενώ η θεραπεία σε καλεί οπωσδήποτε να γυρίσεις προς τα πίσω, να δεις τι ήταν, υπάρχει σκοπιμότητα και κλινική λογική σε αυτό.
Όταν είμαστε σε θέση να ανακαλέσουμε τις αναμνήσεις μας, να τις κατανοήσουμε και να νιώσουμε όλα τα συναισθήματα μας για αυτές τις αναμνήσεις με την παρουσία ενός ευγενικού, συμπονετικού θεραπευτή, αυτό μας επιτρέπει να είμαστε σε θέση να υποστηρίξουμε το νευρικό μας σύστημα και την ψυχή μας κατά την διάρκεια της ψυχοθεραπείας.
Οπότε, ναι, ενώ η ψυχοθεραπεία και οι θεραπευτές θα προσκαλούν τους πελάτες τους να γυρίσουν πίσω, να αναλογιστούν τις πρώιμες εμπειρίες της ζωής μας, ιδιαίτερα με τους βασικούς μας φροντιστές και τα πρόσωπα της προσκόλλησης, ο στόχος εδώ δεν είναι να «βγάλουμε τους γονείς σκάρτους».
Η ιδέα είναι να σε βοηθήσει να δεις το παρελθόν σου, την ιστορία σου, πιο ρεαλιστικά και πιο συνεκτικά, ώστε να μπορέσεις να ενσωματώσεις τις εμπειρίες και να αποκτήσεις την υποστήριξη που μπορεί να χρειάζεσαι!
* Και, για τις προθέσεις και τους σκοπούς αυτού του άρθρου, ενώ χρησιμοποιώ τον όρο μητέρα και γλώσσα γέννησης, οι θετές μητέρες και/ή οποιαδήποτε φιγούρα γονέα ή κηδεμόνα μπορούν και πρέπει να αντικατασταθούν παντού.
Αλλά ας εξετάσουμε τι σημαίνει να αισθάνεσαι ένοχος και να παραπονιέσαι.
Η ενοχή είναι ένα σήμα, ένα συναισθηματικό σημάδι που λέει: «Έχω κάνει κάτι λάθος»...
Όταν νιώθουμε ενοχές να αναδύονται μέσα μας καθώς μιλάμε για τους γονείς μας με κάτι λιγότερο από θετικούς τρόπους, υπάρχει μια ένδειξη εκεί που πρέπει να δώσετε προσοχή.
Κάποιο μέρος σας πιστεύει ότι κάνετε κάτι λάθος.
Τι γνωρίζετε για αυτό το κομμάτι σας;
Μπορεί να μεγαλώσατε με την ιδέα ότι δεν είναι σωστό να μιλήσετε για τους γονείς σας όταν εκείνοι έχουν μεγαλώσει...
Είναι αποδεκτό να κάνεις ποτέ αρνητικές σκέψεις για αυτούς;
Να εκφράσεις την δυσαρέσκεια σου σε σχέση με αυτούς;
ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΗ: Δεν είναι σωστό ή λάθος να θέλεις να μοιραστείς τις οδυνηρές σου αναμνήσεις για τη μαμά (ή τους γονείς ή οποιονδήποτε) με τον θεραπευτή σου.
Μπορεί να νιώθεις ότι κάνεις κάτι «λάθος» ή «κακό», αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι στην πραγματικότητα κάνεις κάτι «λάθος» ή «κακό»...
Αν εμφανιστεί ενοχή όταν μιλάς για τη μαμά σου, σημαίνει ότι, πιθανότατα, κάποιο μέρος σου είναι σε σύγκρουση.
Πιθανότατα να έχεις σύγκρουση επειδή, σε κάποιο σημείο, έμαθες είτε μέσα απο τους γονείς σου είτε απο την κουλτούρα με την οποία έχεις μεγαλώσει, είτε ακόμα απο την εκκλησία ότι είναι λάθος το να μιλάς για τους γονείς σου με κάτι λιγότερο από θετικό τρόπο...
Ανεξάρτητα από το πότε, πού ή από ποιον το έμαθες αυτό, απλά δεν ισχύει.
Είναι οκ να είσαι αναστατωμένος με τους γονείς σου.
Να στενοχωριέσαι με τη μαμά σου.
Μπορείς να ανακαλέσεις, να εκφράσεις και να αισθανθείς τα συναισθήματα σου για οδυνηρές στιγμές και αναμνήσεις μαζί της.
Κάτι τέτοιο δεν σε κάνει «ένοχο».
Δεν έχεις κάνει τίποτα κακό.
Και, επιπλέον, το να μοιράζεσαι τα συναισθήματα και τις αναμνήσεις σου από το παρελθόν δεν είναι «παράπονο».
Απο την άλλη όμως θέλω να θυμάσαι ότι δεν είναι είτε το ένα είτε το άλλο αλλά και τα δύο! Είναι σημαντικό να καταλάβεις ότι η εμπειρία με την μητέρα σου δεν ήταν είτε το ένα είτε το άλλο, αλλά και το ένα και το άλλο!
Τι εννοώ με αυτό;
Η μαμά σου δεν ήταν καθόλου κακή. Ούτε ήταν τελείως τέλεια.
Μπορεί να έχεις πολλές αναμνήσεις από αυτήν όταν εμφανίστηκε ως μια καλή, στοργική, στοργική μητέρα. Αρκετά καλή μητέρα.
Και μπορεί να έχεις επίσης αναμνήσεις, όπου σε απογοήτευσε. Πιθανότατα λόγω των δικών της περιορισμών και περιστάσεων.
Όταν μπορούμε να κρατήσουμε μαζί και τις δύο αυτές πραγματικότητες – τη μητέρα που ήταν αρκετά καλή και τη μητέρα που μερικές φορές (ή συχνά) σε απογοήτευσε – φτάνουμε σε μια πιο ολοκληρωμένη άποψη για τη μητέρα σου.
Φτάνουμε σε μια πιο μετριοπαθή, ρεαλιστική άποψη αυτού του ατόμου και της πραγματικότητας.
Απομακρύνεσαι από την εξιδανίκευση και τη δαιμονοποίηση της –βλέποντας τη μόνο καλή ή μόνο κακή– και αντ’ αυτού προς την ενσωμάτωση.
Αλλά, για να συμβεί αυτή η αλλαγή, θα πρέπει να εξασκηθείς στο να κάνεις ακριβώς αυτό που σου φαίνεται άβολο: να προκαλέσεις τον εαυτό σου να δει και να κρατήσει και να αποδεχτεί τόσο τις θετικές όσο και τις αρνητικές πτυχές ενός άλλου ατόμου.
Όπως με τη μητέρα σου.
Γιατί έχει σημασία το να κρατάς και τις δύο απόψεις.
Τώρα, μπορεί να είναι αυτονόητο, αλλά η ικανότητα να συγκρατείς τόσο τις θετικές όσο και τις αρνητικές πτυχές ενός άλλου ατόμου – όπως με τη μητέρα σου – είναι ένα υγιές, θετικό πράγμα.
Όπως λέει ένα παλιό θεραπευτικό ρητό: «Δεν μπορούμε να θεραπεύσουμε αυτό που δεν μπορούμε να αισθανθούμε».
Δώσε στον εαυτό σου την ευκαιρία να θεραπευτεί αναγνωρίζοντας το πλήρες φάσμα των συναισθημάτων σου για τη μητέρα σου.
Επίσης όταν μπορούμε να έχουμε και τις δύο απόψεις –τόσο τις οδυνηρές όσο και τις θετικές πτυχές των μητέρων μας– μπορεί να σε βοηθήσει να συνηθίσεις περισσότερο να έχεις ολοκληρωμένες απόψεις των άλλων και με τον εαυτό σου.
Και όταν μπορούμε να το κάνουμε αυτό – να έχουμε πιο ολοκληρωμένες απόψεις για τους άλλους και τον εαυτό μας – εμβαθύνουμε την ικανότητα μας για περισσότερη σταθερότητα και ευελιξία στα μοτίβα των σχέσεων μας.
Δίνουμε στους άλλους και στους εαυτούς μας την άδεια να είμαστε ατελείς, να αποτύχουμε, να έχουμε ρήξεις μαζί μας και να υπάρχει χώρος για αυτή την ατέλεια και την ανθρώπινη πραγματικότητα στις σχέσεις μας.
Τώρα, μια ακόμη διευκρίνιση.
Ακριβώς επειδή η μητέρα σου ήταν ατελής και επειδή είναι καλό να έχεις ολοκληρωμένες απόψεις για τους άλλους, δεν σημαίνει ότι προτείνω να την αγαπάς, να μείνεις σε μια σχέση ή να ξαναρχίσεις μια σχέση μαζί της, εάν αυτό έρχεται σε αντίθεση με τη δική σου διαίσθηση και τα όρια.
Το έχω ξαναπεί αυτό, αλλά θα το ξαναπώ: η σχέση με ένα ενήλικο παιδί είναι προνόμιο, όχι δικαίωμα.
Εάν δεν αισθάνεσαι ασφαλής, υγιής και υποστήριξη για σένα να είσαι σε επαφή με τη μητέρα σου, τότε δεν χρειάζεται.
Έχεις πάντα τον έλεγχο των ορίων σου και ποιους αφήνεις στη ζωή σου ως ενήλικας.
Αυτό, νομίζω, είναι ένα από τα σπουδαιότερα πράγματα του να είσαι ενήλικας: να έχεις επιλογή για το ποιος θα μπει στη ζωή σου. Είναι κάτι που οι περισσότεροι από εμάς δεν το είχαμε ως παιδιά.
